ΤΑ ΧΡΥΣΩΡΥΧΕΙΑ ΤΟΥ ΟΥΡΑΝΟΥ Ίσως να μην απέχει πολύ ο καιρός που η επιχειρηματική εκμετάλλευση των κοντινών στη Γη ουρανίων σωμάτων να μη θεωρείται πια επιστημονική φαντασία, αλλά οικονομική πραγματικότητα. Του Θανάση Βέμπου [Μόττο] «Οι κοινωνίες είναι σαν τους ανθρώπους: αναπτύσσονται όταν προκαλούν τον εαυτό τους και πεθαίνουν όταν δεν το κάνουν. Στο παρελθόν, ο πολιτισμός κάλυψε την ανάγκη της πρόκλησης μέσω του πολέμου, αλλά τώρα στην τεχνολογική εποχή, ο πόλεμος δεν αποτελεί πλέον βιώσιμο μέσο πρόκλησης. Στην ουσία υπάρχει ένα άλλο είδος πρόκλησης: η εξάπλωση σε νέες, ανεξερεύνητες περιοχές». Ρόμπερτ Ζούμπριν Η ανακάλυψη ήρθε σαν κεραυνός εν αιθρία: εκατομμύρια τόνοι νερού, με τη μορφή μικροσκοπικών παγοκρυστάλλων ανακατεμένων με «χώμα» (ρεγόλιθο) φαίνεται ότι υπάρχουν στους πόλους του Φεγγαριού. Την καταπληκτική αυτή είδηση ανακοίνωσε η NASA στις 5 Μαρτίου, έπειτα από μελέτη των δεδομένων του βολιστήρα «Λούναρ Προσπέκτορ», ο οποίος είχε εκτοξευθεί τον περασμένο Ιανουάριο. Η ανακάλυψη αυτή ανατρέπει αντιλήψεις και θεωρίες για τη Σελήνη οι οποίες επί χρόνια θεωρούνταν ακλόνητες. Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία 11-330 εκατομμύρια τόνοι πάγου βρίσκονται διασκορπισμένοι στους πυθμένες κρατήρων σε μια έκταση ίση με 52.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα (όσο η μισή ηπειρωτική Ελλάδα) και στους δύο σεληνιακούς πόλους. Στις περιοχές όπου υπάρχει θαμμένος πάγος, αυτός αποτελεί το 0,3-1% του ρεγόλιθου. Όμως η ιστορία είχε αρχίσει από νωρίτερα. Το Δεκέμβριο του 1996 ανακοινώθηκε ότι ο αμερικανικός βολιστήρας «Κλημεντίνη» είχε ανακαλύψει στοιχεία που έδειχναν την πιθανή παρουσία πάγου στο νότιο πόλο του Φεγγαριού. Η άνυδρη, νεκρή και εχθρική Σελήνη μεταμορφώθηκε ξαφνικά σε έναν εξαιρετικά ενδιαφέροντα κόσμο. Το νερό που ενδεχομένως υπάρχει στη Σελήνη, ίσως διευκολύνει τη δημιουργία μιας επανδρωμένης σεληνοβάσης ―τα σχέδια για την οποία είναι παλιότερα και από το πρόγραμμα Απόλλων. Σε αντίθεση με τον «Λούναρ Προσπέκτορ», η «Κλημεντίνη» αποτέλεσε το κλασικό παράδειγμα συσκευής που ανακάλυψε κάτι ριζικά διαφορετικό από εκείνο το οποίο προοριζόταν αρχικά να ανακαλύψει: επρόκειτο για ένα διαστημόπλοιο με αισθητήρες που είχαν σχεδιαστεί για την ανίχνευση πυρηνικών πυραύλων, στα πλαίσια της (ξεχασμένης πια) «Πρωτοβουλίας Στρατηγικής Aμυνας» δηλαδή του γνωστού «Πολέμου των Aστρων» του προέδρου Ρίγκαν. Το υπουργείο Aμυνας, αποφασισμένο να δοκιμάσει τους πολυδιαφημισμένους αισθητήρες, είχε προγραμματίσει την αποστολή της «Κλημεντίνης» στη Σελήνη ―μια κίνηση που αποσκοπούσε βασικά στη δημιουργία δημοσιότητας. Τώρα που η ύπαρξη νερού στη Σελήνη έχει μάλλον αποδειχτεί τελεσίδικα, τα παλιά σχέδια της NASA που αφορούσαν την κατασκευή μιας επανδρωμένης βάσης στο δορυφόρο μας, βγαίνουν από το χρονοντούλαπο. Όμως η ανακάλυψη του «Λούναρ Προσπέκτορ» έρχεται σε μια εποχή που αναζωπυρώθηκε το ενδιαφέρον για την εκμετάλλευση των εξωγήινων πόρων. Συμπτωματικά, μια βδομάδα μετά την ανακοίνωση των στοιχείων που είχε εντοπίσει η «Κλημεντίνη», επιστήμονες, μηχανικοί, επιχειρηματικά στελέχη και μάνατζερ της NASA συναντήθηκαν στο Χιούστον των ΗΠΑ για να συζητήσουν και να καταστρώσουν μια μακροπρόθεσμη στρατηγική για την ανάπτυξη των διαστημικών πλουτοπαραγωγικών πόρων. Όπως το έθεσε ένας συμμετέχων, η ανακάλυψη πάγου στη Σελήνη την καθιστά «το πιο ακριβό οικόπεδο του Ηλιακού μας Συστήματος». Η χαρτογράφηση των εξωγήινων πόρων αποτελεί μέρος του τρίπτυχου σχεδίου της NASA για τις δύο ερχόμενες δεκαετίες. Οι δύο άλλες πτυχές αφορούν την έρευνα για εξωγήινη ζωή και τη μελέτη της δημιουργίας και εξέλιξης του Ηλιακού Συστήματος. ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΙ ΛΟΓΟΙ Η ιστορία του σχεδιασμού των «ορυχείων του διαστήματος» έχει βαθιές ρίζες. Πριν από δύο δεκαετίες, πρωτοποριακές εργασίες είχαν γίνει από τους Μάικλ Γκάφεϊ και Μπράιαν Ο'Λίρι. Όμως εκείνη την εποχή η ανάπτυξη των πόρων του διαστήματος ήταν κάτι πολύ παρατραβηγμένο και δεν απείχε από την επιστημονική φαντασία ―τουλάχιστον όσον αφορούσε στο άμεσο οικονομικό όφελος. Η ενδελεχής μελέτη των μετεωριτών αποκάλυψε πολλά για τις πηγές προέλευσής τους, δηλαδή τους κοντινούς στη Γη αστεροειδείς (Near Earth Asteroids -NEAs). Έτσι οι τελευταίοι βρέθηκαν στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος ως πιθανές πηγές εκμετάλλευσης. Η κοντινή απόσταση και η μικρή βαρύτητα των NEAs εξασφαλίζουν τη σχετικά άνετη μεταφορά υλικών στη Γη. Μελέτες που εκπονήθηκαν από τον Τζον Λιούις και άλλους, αφορούσαν την ανάπτυξη δύο ειδών πρώτων υλών: εκείνων που ήταν σπάνιες, πολύτιμες και φθίνουσες στη Γη αλλά άφθονες στο διάστημα και εκείνων που ήταν κοινές σε Γη και διάστημα αλλά των οποίων η εκτόξευση από τη Γη είναι δαπανηρή. Η δεύτερη κατηγορία είναι εκείνη που παίζει ζωτικό ρόλο στον αποικισμό και ανάπτυξη του διαστήματος. Τέσσερις παράγοντες ήταν εκείνοι που έκαναν τις πρώτες ύλες του διαστήματος να «πλησιάσουν» πιο κοντά στις δυνατότητες εκμετάλλευσης τις βιομηχανίας. * Πρώτον, επαγγελματίες και ερασιτέχνες αστρονόμοι ανακάλυψαν περισσότερους από 400 NEAs, υπολόγισαν τις τροχιές τους, το μέγεθός τους και τη σύνθεσή τους. Οι Ντέιβιντ Ραμπίνοβιτς και Γιουτζίν Σουμέικερ εκτιμούν ότι υπάρχουν 2.000 NEAs με διάμετρο μεγαλύτερη από 1 χλμ. * Δεύτερον, το μονοπώλιο των διαστημικών εκτοξεύσεων προς το βαθύ διάστημα που κατείχαν οι υπερδυνάμεις έσπασε και κατανεμήθηκε διαφορετικά. Τώρα φορείς από την Ευρώπη, την Ιαπωνία και τη Ρωσία αλλά και ιδιωτικές εταιρίες ανταγωνίζονται μεταξύ τους σε παγκόσμια κλίμακα. * Τρίτον, η επιστημονική πρόοδος και η μεταφορά τεχνολογίας του Ψυχρού Πολέμου στον πολιτικό τομέα οδήγησαν σε εξελίξεις τις επιστήμες των υλικών, στα κομπιούτερ, στη ρομποτική και στην πυραυλική πρόωση. * Τέταρτον, το ορθολογικό μάνατζμεντ των κρατικών διαστημικών προγραμμάτων μείωσε δραστικά το κόστος των αποστολών βολιστήρων. Σήμερα οι ρομποτικές αποστολές κοστίζουν μόνο το 25% από όσο στοίχιζαν πριν από 6 χρόνια! Αποστολές που παλιά ήταν αδύνατες, τώρα έγιναν εφικτές. Το αποτέλεσμα είναι ότι η δημιουργία διαστημικών ρομποτικών ορυχείων είναι μια προοπτική μέσα στα όρια των δυνατοτήτων των επιχειρηματιών. Η ΥΠΟΣΧΕΣΗ ΤΩΝ ΝΕΑs Ο άνθρωπος έχει ανακαλύψει χρήσεις για σχεδόν κάθε υλικό. Η βιομηχανία έχει εκμεταλλευτεί μεγάλες ποσότητες από φθηνά υλικά (όπως η άμμος ή το χαλίκι) και μικρές ποσότητες από ακριβά υλικά (όπως ο χρυσός και πλατίνα). Οι διαστημικοί πόροι και η εκβιομηχάνιση του διαστήματος θα φέρουν πραγματική επανάσταση στον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η επίγεια βιομηχανία. Το βέβαιο είναι ότι σε έναν κόσμο χωρίς εκμετάλλευση των διαστημικών πόρων θα φτάσουμε σύντομα στα «όρια της ανάπτυξης»: όσο καλά και να διαχειριζόμαστε τους γήινους πόρους, κάποια στιγμή αυτοί θα εξαντληθούν. Η διαθεσιμότητα μετάλλων εξαρτάται προς το παρόν από το πόσο συχνά απαντούν αυτά στον ανώτερο στερεό φλοιό της Γης. Στο μανδύα και τον πυρήνα του πλανήτη μας θα μείνει για πάντα «παγιδευμένο» το 99,9% του χρυσού, του ρήνιου και των μετάλλων της ομάδας του λευκόχρυσου ή PGM (λευκόχρυσος, παλλάδιο, ιρίδιο, όσμιο, ρόδιο και ρουθήνιο). Τα μέταλλα αυτά είναι πολύ σπάνια στο φλοιό της Γης. Επειδή είναι βαριά, κατακάθησαν στα βαθύτερα γεωλογικά στρώματα όσο η Γη κρύωνε. Ορισμένοι μεταλλικοί αστεροειδείς έχουν χονδρικά τις ίδιες αναλογίες χρυσού και PGM με τον πυρήνα της Γης. Αυτά τα αντικείμενα αποτελούν τμήματα των πυρήνων μεγαλύτερων αστεροειδών που κομματιάστηκαν έπειτα από συγκρούσεις. Οι συγκεκριμένοι NEAs αποτελούν το επίκεντρο του ενδιαφέροντος, αφού θα είναι πλούσιοι στα πολύτιμα αυτά μέταλλα. Η μελέτη των σιδηρούχων μετεωριτών αποκαλύπτει επίσης ότι τα πρώτα υλικά που στερεοποιήθηκαν στους ψυχραινόμενους πυρήνες μερικών αστεροειδών είναι εξαιρετικά πλούσια σε PGM ―μέχρι και 100 ή 200 μέρη ανά εκατομμύριο (ppm) σε ορισμένες περιπτώσεις. Στη Γη τα τυπικά κοιτάσματα χρυσού έχουν περιεκτικότητα μόνο 2 ppm ενώ οι φλέβες με 30 ppm είναι πολύ σπάνιες. Ο Τζέφρεϊ Κάργκελ, επιστήμονας της Αμερικανική Γεωλογικής Επιθεώρησης έκανε μερικούς υπολογισμούς για το πώς η εκμετάλλευση ενός τέτοιου αντικειμένου θα μπορούσε να επηρεάσει το ρυθμό παραγωγής και τις τιμές στην αγορά. Ένας μεταλλικός αστεροειδής διαμέτρου 1 χλμ με περιεκτικότητα 185 ppm σε ρήνιο, γερμάνιο και χρυσό θα περιείχε 780.000 τόνους πολύτιμων μετάλλων. Με βάση τις τιμές της αγοράς, η αξία αυτών των μετάλλων θα υπερέβαινε τα $10 τρισ. (χονδρικά ίσο με το ετήσιο Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν των ΗΠΑ). Η εισαγωγή τέτοιας ποσότητας σε μια περίοδο 50 ετών θα επέφερε σημαντική πτώση στις τιμές της αγοράς αυτών των μετάλλων. Η συνολική αξία της αγοράς θα έπεφτε συνολικά κατά $ 900 δισ. ή $17,7 δισ. το χρόνο. Καθώς η μεταλλεία των αστεροειδών θα εξελίσσεται τον ερχόμενο αιώνα, μπορεί να σημειωθεί μια νέα μεταλλουργική επανάσταση στη Γη καθώς μέταλλα όπως ο λευκόχρυσος, το παλλάδιο και το ιρίδιο θα γίνονται κοινά και φθηνά. Η τιμή του ιριδίου μπορεί να πέσει και να διαμορφωθεί στα ίδια επίπεδα με τα σημερινά του χαλκού. Οι συνηθισμένοι αστεροειδείς από χονδρίτες περιέχουν άφθονα πολύτιμα μέταλλα διασκορπισμένα σε κόκκους πλούσιους σε σίδηρο και νικέλιο. Μολονότι οι συγκεντρώσεις πολύτιμων μετάλλων σε αστεροειδείς τέτοιου τύπου δεν είναι τόσο ψηλές όσο σε αστεροειδείς μεταλλικού τύπου, οι αυτόματοι βολιστήρες-μεταλλωρύχοι θα μπορούν να εκμεταλλευτούν εύκολα τους συνηθισμένους χονδρίτες. Με τη βοήθεια ηλεκτρομαγνητών το μέταλλο θα μπορούσε να διαχωριστεί από το «χώμα» του αστεροειδούς. H OIKONOMIA TOY NEΡΟΥ Το νερό είναι επίσης ένα υλικό που θα παίξει αποφασιστικό ρόλο στη διαστημική οικονομία των επόμενων 20 χρόνων. Εκτός από πολύτιμη πρώτη ύλη για τους ανθρώπους και τη γεωργία σε διαστημικές αποικίες, το νερό μπορεί να ηλεκτρολυθεί και να διασπαστεί σε υδρογόνο και οξυγόνο τα οποία με τη σειρά τους μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως πυραυλικά καύσιμα, πρώτες ύλες για τη χημική βιομηχανία και στις κυψέλες καυσίμων για τη λειτουργία οχημάτων και εξοπλισμού. Το υπέρθερμο νερό μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την προώθηση «ατμοκίνητων» πυραύλων ―ένας αποτελεσματικός τρόπος για τη μετακίνηση φορτίων στο διαστημικό κενό. Το νερό μπορεί να αποσταλεί στη γήινη τροχιά ώστε να χρησιμοποιηθεί για την ανύψωση δορυφόρων και φορτίων σε γεωσύγχρονη τροχιά και ύστερα την τοποθέτησή τους σε πορεία προς τη Σελήνη και τους αστεροειδείς. Αν υπάρχει αρκετός πάγος στη Σελήνη, η εκμετάλλευσή του θα αποτελέσει στόχο στρατηγικής σημασίας. Αργότερα μπορεί να γίνει εκμεταλλεύσιμο και το νερό που περιέχεται στους αστεροειδείς που αποτελούνται από ανθρακούχους χονδρίτες, αφού αντιστοιχεί στο 1-20% της μάζας τους. Aλλωστε επειδή η βαρύτητα των ΝΕΑs είναι αμελητέα, η μεταφορά αυτού του νερού σε χαμηλή γήινη τροχιά είναι σημαντικά φθηνότερη από την εκμετάλλευση του σεληνιακού νερού. ΔΩΡΕΑΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Οι πιθανές αγορές για τα πολύτιμα μέταλλα και το νερό των αστεροειδών είναι πελώριες αλλά υποσκελίζονται από τις προοπτικές εκμετάλλευσης ενός σπάνιου ισότοπου ενός κοινού αερίου. Το ήλιον-3 δεν υπάρχει στη Γη, αλλά υπάρχει σε αφθονία στη Σελήνη. Πώς βρέθηκε όμως εκεί; Ο Ήλιος εκπέμπει ένα αραιό ρεύμα ιονισμένου υδρογόνου και ήλιου που προσκρούει σε κάθε αντικείμενο. Το μαγνητικό πεδίο και η ατμόσφαιρα της Γης μας προστατεύουν από τον ηλιακό άνεμο. Όμως η Σελήνη είναι εκτεθειμένη. Ύστερα από δισεκατομμύρια χρόνια, το σεληνιακό έδαφος είναι «εμποτισμένο» με ήλιον-3. Το ισότοπο είναι πολύτιμο για την επίτευξη της πυρηνικής σύντηξης, η οποία ενδεχομένως να αποτελέσει την «απόλυτη λύση» στο ενεργειακό πρόβλημα, όταν βέβαια αυτή επιτευχθεί. Το πυρίτιο, το γερμάνιο, το αρσενικό, το σελήνιο, το ιρίδιο, το γάλλιο και ο φωσφόρος που μπορούν να εξορυχθούν από μεταλλικούς αστεροειδείς μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την επίστρωση ελαφρών και ανθεκτικών φωτοβολταϊκών στοιχείων. Έτσι θα μπορούσε να συλλεχθεί φθηνή ηλιακή ενέργεια και να διοχετευθεί στη Γη ή στις διαστημικές αποικίες. Δοκιμές που έχουν γίνει κατά τη διάρκεια πτήσεων του διαστημικού λεωφορείου έδειξαν ότι η κατασκευή φωτοβολταϊκών στοιχείων με πάχος μόλις 5 μικρά είναι εφικτή στο διάστημα. Αρκετές διαστημικές αποστολές είναι καλά εξοπλισμένες ώστε να ερευνήσουν για διαστημικούς πόρους. Ο «Λούναρ Προσπέκτορ» που εκτοξεύθηκε ήδη προς τη Σελήνη θα μας παρέχει πολύτιμες πληροφορίες για την κατανομή και την ποσότητα του πάγου στο νότιο πόλο της Σελήνης και θα χαρτογραφήσει τα κοιτάσματα των ορυκτών, βελτιώνοντας έτσι το χάρτη κατανομής του ήλιου-3. Στον Aρη, ο «Μαρς Γκλόμπαλ Σαρβέγιορ» που ήδη βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη, θα κάνει κάτι παρόμοιο. Στο μεταξύ, το διαστημόπλοιο της αποστολής NEAR της NASA που εκτοξεύτηκε το Φεβρουάριο του 1996, οδεύει προς το στόχο του: τον αστεροειδή «Έρωτα», τον οποίο θα μελετήσει ενδελεχώς και τελικά θα προσεδαφιστεί πάνω του. Στα τέλη της δεκαετίας μας η ιαπωνική διαστημική υπηρεσία σχεδιάζει να αποστείλει τον πρώτο βολιστήρα επαναφοράς γεωλογικού δείγματος από τον αστεροειδή Νηρέα. Ένα μικρο-ρόβερ της NASA θα είναι "επιβάτης" του ιαπωνικού βολιστήρα. ΝΕΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ, ΝΕΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ Η νέα κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα σε παγκόσμια κλίμακα υπαγορεύει πως τα τεράστια κονδύλια για διαστημικά προγράμματα του παρελθόντος αποτελούν πια «προϊστορία». Αυτό αποδείχτηκε από την εκπληκτική αδιαφορία με την οποία το αμερικανικό Κογκρέσο υποδέχτηκε την πρόταση του προέδρου Τζορτζ Μπους στις αρχές της δεκαετίας μας, σχετικά με την Πρωτοβουλία Διαστημικής Εξερεύνησης η οποία προέβλεπε επιστροφή στη Σελήνη και πτήσεις στον Aρη. Όμως υπάρχει πλέον μια νέα προσέγγιση στο παλιό πρόβλημα. Η απαίτηση άμεσου κέρδους από τις διαστημικές δραστηριότητες έχει διαμορφώσει μια νέα αντίληψη. Η μεγάλης κλίμακας ανάπτυξη των διαστημικών πόρων απαιτεί το κόστος της μεταφοράς φορτίου στο διάστημα να μειωθεί κατά 2/3 μέσα στα επόμενα 15-20 χρόνια. Ο ρεαλιστικός αντικειμενικός στόχος της NASA είναι να μειωθεί το κόστος τοποθέτησης ενός χιλιογράμμου σε τροχιά, στα $1.000. Στα αμέσως επόμενα χρόνια, χάρη στους νέους πυραυλικούς φορείς που σχεδιάζονται (Venturestar), το κόστος αναμένεται να μειωθεί κατά 30%. Το 2001 θα πραγματοποιηθεί επίσης η πρώτη επίδειξη εξαγωγής πόρων (καυσίμων) από το αρειανό περιβάλλον κατά τη διάρκεια μιας αποστολής βολιστήρα. Μεταγενέστερες αποστολές θα βασιστούν σε αυτή την τεχνολογία για να καταστήσουν εφικτή την αυτόματη επιστροφή γεωλογικών δειγμάτων στη Γη. Το διοξείδιο του άνθρακα της αρειανής ατμόσφαιρας θα ενωθεί με υδρογόνο που θα έχει μεταφερθεί από τη Γη για τη δημιουργία μεθανίου, το οποίο θα χρησιμοποιηθεί ως καύσιμο για την επιστροφή του βολιστήρα στη Γη. Η εταιρία Harvest Moon Inc προτείνει την πραγματοποίηση μιας ιδιωτικά χρηματοδοτούμενης, εμπορικής αποστολής για την επιστροφή δειγμάτων από τη Σελήνη. Τα σεληνιακά πετρώματα μπορούν κατόπιν να πωληθούν σε συλλέκτες, αλλά η επιστημονική αξία τους θα είναι σαφώς μεγαλύτερη. Μια κοινοπραξία στην οποία συμμετέχουν η εταιρία Lunacorp και το Πανεπιστήμιο Κάρνεγκι Μέλον σχεδιάζει την αποστολή δύο ρόβερ στο Φεγγάρι και την «ενοικίασή» τους σε επίγειους χρήστες οι οποίοι με τη βοήθεια της τηλεπαρουσίας θα τα οδηγούν σε διάφορες τοποθεσίες. Σύμφωνα με τον Ντέιβιντ Γκαμπ, πρόεδρο της Lunacorp, τα ρόβερ θα εκτοξευτούν το 2000, θα προσεδαφιστούν κοντά στην περιοχή προσεδάφισης του Απόλλωνα 11 και κατά τη διάρκεια μιας περιόδου αρκετών μηνών θα επισκεφτούν ιστορικές τοποθεσίες της Σελήνης. Η άμεση συμμετοχή του κοινού σε εγχειρήματα τέτοιου είδους, μπορεί να δημιουργήσει πραγματική επανάσταση στη φιλοσοφία των αποστολών σε άλλους κόσμους ―και φυσικά στην εμπορική τους εκμετάλλευση. Εάν η εμπορική εκμετάλλευση των διαστημικών πόρων εδραιωθεί, τότε θα δημιουργηθούν αγορές με οικονομίες κλίμακας. Ο ρόλος του κράτους σε αυτό δεν είναι ακόμα καθορισμένος. Οπωσδήποτε ―και τουλάχιστον στην αρχή― οι κρατικά χρηματοδοτούμενες αποστολές θα «στρώσουν το δρόμο» χαρτογραφώντας τους πόρους των αστεροειδών, της Σελήνης και του Aρη. Στις ΗΠΑ, ορισμένοι ενθουσιώδεις υποστηρικτές της διαστημικής ανάπτυξης ελπίζουν σε φορολογικές απαλλαγές για τους τολμηρούς επιχειρηματίες. Πάντως ο ρόλος του κράτους θα είναι μικρότερος από εκείνον του παρελθόντος. Στην περίπτωση των ΗΠΑ, σημαντικά θεσμοθετημένα από το κράτος κίνητρα βοήθησαν στην ανάπτυξη και επέκταση των συνόρων της χώρας. Η εξαγορά της Λουϊζιάνας το 1803 διπλασίασε την εδαφική επικράτεια των ΗΠΑ αντί $15 εκατ. Οι αποστολές των Λιούις και Κλαρκ (1804-6) χρηματοδοτήθηκαν και υποστηρίχθηκαν από τον πρόεδρο Τόμας Τζέφερσον και το αμερικανικό Κογκρέσο προκειμένου να χαρτογραφηθεί το θρυλικό Βορειοδυτικό Πέρασμα. Πολύ αργότερα, ο πρόεδρος Αβραάμ Λίνκολν και το Κογκρέσο αποφάσισαν πώς θα διαμοιραζόταν η τεράστια νεοαποκτημένη περιουσία του αμερικανικού δημοσίου στην Aγρια Δύση. Με το Νόμο του 1862, εκτάσεις 640 στρεμμάτων δόθηκαν αντί μικρού αντιτίμου σε όποιον είχε τη δυνατότητα να εγκατασταθεί και να καλλιεργήσει τη γη και να επιβιώσει εκεί επί πέντε χρόνια. Για την ενθάρρυνση της ανάπτυξης της μεταλλείας στα σύνορα, το Κογκρέσο πέρασε το 1872 έναν άλλο νόμο που επέτρεπε την εκμετάλλευση όλων των κρατικής ιδιοκτησίας εκτάσεων χωρίς παραχώρηση δικαιωμάτων (royalties). Στο διάστημα 1870-1900 ο νόμος αυτός επέτρεψε την αξιοποίηση 1.720 εκατομμυρίων στρεμμάτων. Aυτή η ανάπτυξη μεταμόρφωσε τις ΗΠΑ σε βιομηχανική υπερδύναμη. Ασφαλώς το νομικό πλαίσιο που αφορά άλλα ουράνια σώματα είναι διαφορετικό. Η Συνθήκη του Εξωτερικού Διαστήματος του 1967 την οποία υπέγραψαν οι ΗΠΑ, η Ρωσία και άλλες χώρες δεν αποδέχεται την εθνική κυριαρχία πάνω σε εξωγήινα εδάφη, αν και η εκμετάλλευση και ανάκτηση διαστημικών πόρων δεν παραβιάζει τη συνθήκη. Οι νέες συνθήκες απαιτούν διαφορετική αντιμετώπιση. Όμως αυτό είναι το μικρότερο από τα προβλήματα που σχετίζονται με το θέμα της ανάπτυξης των πόρων του διαστήματος. Όμως ίσως να έχει έρθει το «πλήρωμα του χρόνου για τη ―δειλή στην αρχή― έναρξη εκμετάλλευσης των πρακτικά ανεξάντλητων χρυσωρυχείων του ουρανού». Φωτο. H Σελήνη είναι ο πρώτος στόχος διαστημικής εκμετάλλευσης με την εξόρυξη πετρωμάτων. Στη φωτογραφία, δείγματα του φορτίου που έφερε στη Γη η αποστολή Apollo 16. Στη ζώνη των αστεροειδών, ένας σώμα μόλις 1 χιλιομέτρου σε πλάτος, μπορεί να αποδώσει μετάλλευμα αξίας έως και 10 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. O αστεροειδής Gaspra ήταν ο πρώτος του είδους που εξερευνήθηκε από κοντά μέσα από την αποστολή του βολιστήρα Gallileo.